Złoty Stok

Kościół p.w. poewangelicki św. Krzysztofa (obecnie sala gimnastyczna)

Do jednego z najważniejszych zabytków Złotego Stoku należy bez wątpienia Kościół ewangelicki p.w. Najświętszego Zbawiciela, przy Placu Kościelnym 1.
Kościół p.w. św. Krzysztofa, patrona miejscowych górników, zbudowany został w latach 1513 - 1517 (wieża pochodzi z 1543 roku) na miejscu dawnego kościoła miejskiego, istniejącego już w XIV wieku. Odbudowany, po pożarze z 1638 roku, jako kościół parafialny ewangelików (od 1536 roku) zmienił wezwanie na Chrystusa Zbawiciela. Budowla w stylu renesansowym. Wejście pod wieżą z portalem zdobionym herbami Złotego Stoku i księstwa ziębicko-oleśnickiego, w kruchcie za nim znajdują się płyty nagrobne z XVI wieku.
Jest to budowla orientowana, posiadająca jedną nawę oraz trójbocznie zamknięte prezbiterium, od stromy zachodniej znajduje się wieża ozdobiona portalem z 1545 roku. Nawa nakryta była dawniej drewnianym stropem, natomiast prezbiterium sklepieniem sieciowym. Do kościoła dostawiona jest zakrystia z emporą na piętrze, przekryta sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Do zakrystii i na emporę prowadzą późnogotyckie, ostrołukowe portale.

• Tekst pochodzi z portalu Klub Podróżników Śródziemie

Kościół p. w. św. Krzysztofa, jako patrona tutejszych górników, zbudowany został w latach 1513-17 w miejscu dawnego kościoła miejskiego wzmiankowanego już w XIV wieku. Od 1536 roku w rękach protestantów. Zniszczony w pożarze w 1638 roku i odbudowany pod nowym wezwaniem Chrystusa Zbawiciela. Na portalu wejściowym widnieją herby Złotego Stoku i Księstwa ziębicko-oleśnickiego. W kruchcie piękne płyty nagrobne z XVI wieku.
Po roku 1945 kościół zamieniony na salę sportową. Ciekawe wrażenie robi boisko do siatkówki tuż pod ołtarzem, którego nie usunięto (!). Osobliwe musiały być tutejsze mecze siatkówki. Tym bardziej że pod posadzką znajdują się krypty grobowe.
Aktualnie powstaje projekt rewitalizacji obiektu. W planach są też badania archeologiczne krypt oraz prawdopodobnych pochówków w sąsiedztwie kościoła.
Zabytkowe wnętrze przechodzi kapitalny remont, by pełnić funkcje kulturalne i wystawiennicze. Na wieży powstanie punkt widokowy!

- Remont "ewangelika" ruszył pełną parą. Na pierwszy rzut mamy do ściągnięcia około 30 ton betonu z sufitu. Niebawem nie będzie śladu po sali gimnastycznej. W ramach rewitalizacji kościoła pewangelickiego, poza rozbiórką sufitu byłej sali gimnastycznej, prowadzone są prace przy odwodnieniu obiektu. Kolejne prace w kościele poewangelickim odsłaniają ciekawe napisy - daty. Będziemy pilnie obserwować i śledzić nowe odkrycia - informuje Urząd Miejski w Złotym Stoku.
Zadanie „Rewitalizacja kościoła poewangelickiego z przeznaczeniem na cele kulturalno-turystyczne” wykonywane jest w ramach projektu „Szlak Marianny Orańskiej ścieżką rozwoju gmin polsko-czeskiego pogranicza”. Wartość umowy opiewa na kwotę 5 849 880,00 zł. Ww. zadanie objęte jest dofinansowaniem z Programu Interreg V-A Republika Czeska-Polska w kwocie 793 697,86 euro.
Projekt realizowany jest w partnerstwie z gminą Kamieniec Ząbkowicki i Obec Bila Voda.
Przedsięwzięcie ma na celu poprawę stanu technicznego i estetycznego zabytkowego kościoła poewangelickiego oraz udostępnienie go mieszkańcom i turystom w celach kulturalno- turystycznych. Nawa kościoła pełnić będzie funkcję sali wielofunkcyjnej multimedialnej z funkcją wystawienniczą, a wieża kościoła pełnić będzie funkcję turystyczną z punktem widokowym.
Termin realizacji zadania: 31.12.2021 roku.

• Tekst pochodzi z portalu Strażnicy czasu

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• Grabsteine, zumteil mit Abb., liegen meist im Fußboden vor dem Presbyterium; zu ihrer Herstellung hat der Provinzialausschuss im Jahre 1886 eine Unterstützung gewährt.
  1) von 1551 für merten meruz (?), unleserlich.
  2) für Frau Barbara Korckwicze + 1559, mit ihrem Hochbilde. Turmhalle.
  3) für Frau Helena geb. Dippoldin, Hausfrau des Wenczel Kornichen + 1559, mit dem Flachbilde der Verstorbenen und einer von Konsolen getragenen Bekrönung zu Häupten. Turmhalle.
  4) von 1571, abgetreten. Derselbe zeigt das Christkind mit Reichsapfel und Kreuz wie in Frankenstein Kath. Pfarrkirche, Grabstein no l von 1569 nebst zwei Verstorbenen und die beliebte Inschrift ,hodie mihi, eras tibi', darunter Wappen.
  5) und 6) zu Seiten des Westportals, eingelassen; sie stellen zwei Ritter dar, deren einer, Hans Festen . . . 1581 starb.
  7) für Susanna Kirchpaur + 1583, in der Turmhalle; sie war die Tochter der
  8) Frau Dorothea, geb. Schmidin von Bollitz, Hausfrau des Berghauptmanns Kirchpaur + 1587, deren * Grabstein ihr Hochbild in reicher Tracht zeigt.
  9) für Herrn Laßko Bauch von Tarnau + 1591, Bruchstück.
  10) für Herrn Caspar Bahrt, Richter und Notar + 1668, der den Verstorbenen in steifer Haltung als Hochbild darstellt.

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

• 1559. Dippoltin, Helena, verh. Koernich.
• 1559. Korekwitz, Barb., gb, v. Korckwitz.
• 1591. Bauch, Casp., von Tarnau.
• 1627. Treutier, Stenzel v., Kroschwitz auf Plodnitz.
• 1645. Lüttich, Joach., Kaiserl. Rittmeister.
• 1656. Kapaun, Albr., auf Swoikow, kais. Obrist.

Płyta nagrobna Heleny Kornichen † 1559

               

Płyta nagrobna Heleny Kornichen zd. Dippolt, żony Wenczela Kornichena, zmarłej 4 lutego 1559 roku. U dołu przepiękny duży herb rodziny von Dippolt.

Im 1559 Jar Den 4 Februarii Ist Die Edle Tugentsame Fraw Helena Geboren Dippoltin Der Edlen Erenvesten Wenczel Kornichens Ehliche Haussfraw in Gott Vorschiden der G. G.

Płyta nagrobna Anny Ditterich † 1550

               

Płyta nagrobna Anny Ditterich zd. Simon, żony Paczolta Ditterich, zmarłej w maju 1550 roku.

1550 DEN . . . MAI IST DIE TVGENTSAME FRAW ANNA SIMON DITTERICHS . . . . . . . DEN PACZOLTS HAVSFRAW

Epitafium Anny Ditterich † 1572

               

Epitafium Anny Ditterich, córki Paczolta i Anny Ditterich, zmarłej we wrześniu 1572 roku. Płyta inskrypcyjna ba rdzo podniszczona i nieczytelna.

ANNO 1572 DEN . . . TAG SEPTEMB IST IN GOT . . . . EDLE TOGENDSAME FRAW ANNA DITTERICH . . . . . VERSCHIDEN HAVSFRAW . . . . .

Płyta nagrobna Hansa . . . . . † 1580

               

               

Płyta nagrobna mężczyzny w stroju rycerskim o imieniu Hans, zmarłego 19 kwietnia 1580 roku.

ANNO 1580 DEN 19 APRIL IST IN GOTT SELIG ENTSCHLAFEN DER EDLE EHRNVESTE HERR HANS . . . . . . . GROWEN DEN GOTT GNODE AMEN

Płyta nagrobna NN rycerza † koniec XVI w.

               

               

W przepięknym obramowaniu postać mężczyzny w stroju rycerskim, zmarłego w podobnym czasie jak poprzedni mężczyzna, czyli pod koniec XVI wieku. Brak jakiejkolwiek inskrypcji.

Płyta nagrobna Barbary Korckwitz † 1559

               

Płyta nagrobna Barbary von Korckwitz, zmarłej 20 grudnia 1559 roku. U dołu wspaniały duży herb rodziny von Korckwitz.

Płyta nagrobna Sigmunda . . . . . . † 1562

               

Płyta nagrobna półpostaciowa mężczyzny o imieniu Sigmund, zmarłego w 1562 roku. U dołu, zajmujący połowę płyty gmerk rzemieślniczy.

Płyta pamiątkowa

               

Spisana po łacinie płyta pamiątkowa.

Płyty z kościoła w Złotym Stoku, znajdujące się obecnie w lapidarium w Twierdzy Kłodzkiej

Płyta nagrobna Dorothei Kirchpaur † 1587

               

               

               

Płyta nagrobna Dorothei Kirchpaur zd. Schmid von Bollitz, zmarłej 14 (miesiąc nieczytelny) 1587 roku.

Den 14 Tag . . . 1587 . . . entschlaffen die Edle tugentsame Fraw Dorothea geborne Schmidin von Bollitz . . . . . Kirchpauers . . . . . der Reichsteine Silberglichliche Hausfraw dem gott gnade und am Jungfrawen einefroliche auffersteheung vorleihen wolle Amen

Płyta nagrobna Susanny Kirchpaur † 1583

               

Płyta nagrobna Susanny Kirchpaur, córki Dorothei Kirchpaur zd. Schmid von Bollitz, zmarłej 5 maja 1583 roku.

Płyta nagrobna Christiny Hanisch † 1599

               

Płyta nagrobna Christiny Hanisch zd. Grabnar, żony Valentina Hanisch, zmarłej 22 września 1599 roku w wieku 44 lat. U dołu duży gmerk rzemieślniczy.

Anno 1599 den 22 Sept ist in Gott seliglich entschlaffen Die Erbare Tugentsame Fraw Christina Grebnarin Herr im Valentin Hanisches Minsters alhier eheliche Haußfrawe Ihres Alters 44 Jhar Dehrer Gott . . . . und am finf . . . Tage einfroliche Aufferstehung Zum Ewigen Leben vorleyhen wolle Amen

Płyta nagrobna Mertena Meruz † 1551

Płyta nagrobna całopostaciowa Mertena Meruz, zmarłego w 1551 roku.

Płyta nagrobna Stenzla Treutiera von Kroschwitz † 1627

Płyta nagrobna z czterema herbami rodowymi Stenzla Treutiera von Kroschwitz, zmarłego w 1627 roku w wieku 64 lat.

Płyta nagrobna Caspara Bahrta † 1668

               

               

               

Płyta nagrobna Caspara Bahrta, sędziego i notariusza, zmarłego 4 czerwca 1668 roku w wieku 58 lat i 16 tygodni.

Anno 1668 den 4 Juny ist In Gott Seelig entschlaffen und ruhet hier der Edle beambte Ehrnveste . . . . Herr Casparus Bahrt . . . . Richter und Notar . . . . ihres alters 58 Jahr und 16 Wochen